rtoniksi kavramı Ross-Fraser tarafından yeniden tanımlanmıştır ve bu konudaki el becerisiyle birlikte gerekli bilgi ve tecrübeleri bilimsel dayanaklarla konunun uzmanı meslektaşlarına aktarma konusunda çok emek harcamıştır. Bu anlamda bakıldığında Ross-Fraser Tekniğini (Omega tekniği)  ortoniksi tekniklerinin miladı olarak görmek yanlış olmaz. Sonraki yıllarda bunu takiben hızla yayılan ve geliştirilen düzeltme tekniklerinin ortoniksi teknikleri çatısında toplanması da buna bağlıdır.

1. Etki mekanizması ve tedavi sonucu: 

Tırnağın sağlıklı ve düzgün uzamasında dört farklı etki prensibi aktiftir:

1. Kaldırma kuvveti
2. Esneme kuvveti
3. Çekme kuvveti
4. Sıkıştırma

Ortoniksi metoduyla temel üç tedavi sonucu elde etmek mümkün:

1. Tırnak ve tırnak yatağının formu değişir, düzleşir
2. Tırnak formu fazla değişmez ama düzeltme teli/bantı sayesinde tırnak kenarlarındaki sürekli baskı azaltılır (offload)
3. Tırnağın lateral kenarları  etken maddelerin girişine açık hale gelir ve arteryel dolaşım rahatlar. Bu sayede yaraların iyileşmesi ve tırnakların rejenerasyonu desteklenmiş olur.

1. Endikasyonlar 

Sadece tırnak batmasında kullanımla sınırlı olduğu ilk yıllara göre ortoniksi yöntemleri artık Podolojide çeşitli endikasyonlar için optimum çözümler adına devreye girmiştir. 
Kronik deformasyonlar, tırnak kenarlarında oluşan sıkıntılı nasırlar, clavi, tırnak yatağındaki daralmalar, kıkırdakımsı skarlar, granülasyon dokusu, tırnak kenarlarında enflamasyon ve iltihap, tırnak plağında travmatik ve yapısal hasarlar, tırnakta bozulmaya neden olan bazı tırnak hastalıkları başlıca endikasyonlar arasındadır.
Endikasyon tipine göre sorunlu tırnağın düzeltilmesinde en etkili olabilecek  ortoniksi metodu tercih edilir.   Başlıca kullanılan metodlar arasında çeşitli tel sistemleri, yapıştırma bant sistemleri, Greppmayr metoduyla plaka protez ve tam dolgu protez sayılabilir.

 

1. Ön hazırlık 

Ortoniksi tekniği uygulanmadan evvel hastanın akut sıkıntıları giderilmeye çalışılmalıdır. Anamnez ve muayene (palpasyon da dahil) önemlidir. Yara veya enflamasyon durumunda (istisnai durumlar dışında) tel takılmaz.
İlk uygulama öncesindeki hazırlık aşamaları:

1. tırnağın ve kenarlarının temizlenmesi
2. uygulama yapılacak kısımda ekstra dezenfeksiyon ve yumuşatma 
3. Ölü deri ve nasırların temizlenmesi
4. sorunun ayırt edici tanı yardımıyla netleştirilmesi
5. keskin sivri köşe ve kenarlar, kırılmış parçalar varsa alınması/törpülenmesi, nasır/clavus kontrolü, granülasyon dokusu varsa, baskıyı azaltacak bir takviye
6. tekrar dezenfeksiyon
7. parmakla hafif bastırarak ağrının tam lokasyonu ve seviyesinin kontrolü

1. Gerekli aletler 

Özellikle tel sisteminde bazı özel aletler gerekir. Tek parça omega tel öncesinde alçıyla tırnağın negatifini, buradan da pozitifini çıkartarak birebir model üzerinde ön çalışma yapmak başta çok önemlidir.

aletler:

Bükme pensi

Tel kesme pensi

Tel tutma pensi (klempt)

   

 

Ortoniksi teknikleri 

Ross-Fraser (Tek parçalı Omega) teli

Kısaca Omega teli diyeceğimiz bu sistemin en öne çıkan özelliği, baskı ve kaldırma kuvvetini noktasal olarak belirleme imkanının olduğu kişiye özel yapım olmasıdır.
Bilateral (çift taraflı) kaldırma kuvveti uygulayan bir yöntemdir. Doğrultma etkisi her iki tırnak yanı veya tek taraflı olabilir. Tırnak plağı distal  yönde uzarken tırnak yatağı buna paralel eşlik ettiği için sekonder sorunlar (örn.onikoliz) önlenmiş olur.

Endikasyonlar: 

1. Unguis incarnatus (batık tırnak)
2. Unguis convulutus (rolon tırnak)
3. Callositas
4. Tırnak yatağında veya altında hiperkeratoz veya clavus

Kontraendikasyonlar: 

1. Onikomikoz (tırnak plağı zayıf ve yumuşak, statik  çöker)
2. Onikoliz / subungula hematom (çok küçük bir kısım dahi olsa, boşalmış kısma takılan tel bu durumun hızla artmasına neden olur)
3. Onikogripoz/Onikoauşis (tırnaktaki kalınlaşma nedeniyle tırnak altındaki boynuzsu raylar gevşeyip çözülebilir ve onikolize sebebiyet verir)
4. Paronişi (teli yerleştirmeye çalışırken yaralama ve enfeksiyon gelişebilir)
5. Onikoreksis (statik sorunları)
6. Onikoişisis (statik sorunları)
7. Onikodistrofi; örn. sedef (statik sorunları)
8. zayıf hasta işbirliği

————Kısmen kontraendike olan bir grup da diyabet hastaları, nöropatisi olan hastalar ve çocuklardır: Telin kaldırma kuvvetinin nasıl olduğuna dair sağlıklı bir yorum yapamayacaklarından dolayı, ters tepki gösterebilir.————

 

Uygulama: 

Yapıştırılan sentetik bantlar (B/S Sistemi) 
BS bantları veya Onyclip bantları yeni nesil ortoniksi yöntemleri arasında yer alır. Akrilat  (Cyanacrilat) bazlı yapıştırıcıların geliştirilmesi sayesinde ortaya çıkartılan bu metod sayesinde etki prensibi, tırnak altına girmeden de geniş bir yüzeyin tırnak plağına eşit biçimde sabitlenebilmesine dayalıdır.
Termoset denilen ısıyla sertleşip sonsuza dek bu formu koruyan sentetik malzemeden üretilmiş BS bantları, bir nevi düz yay fonksiyonu sayesinde tırnağın elastikiyeti baz alınarak onuda beraberinde esnetme prensibine dayalıdır.
Çok kıvrık tırnakta kaldıraç kuvveti de o oranda fazladır. Buna göre takmadan evvel, veya (tercihen) takıldıktan sonra kenarlarını incelterek kaldırma kuvvetini regüle etme imkanı verir. Kullanılan yapıştırıcının özelliği gereği kaldıraç kuvvetlerinin maksimum seviyede çalıştığı süre yakl.4 haftadır.  Sonrasında kaldırma kuvveti azalmaya başlar.

Endikasyonlar:  

1. Unguis incarnatus (batık tırnak)
2. Unguis convulutus (rolon tırnak)
3. Diyabet hastaları
4. İnce tırnaklar (çocuklar)
5. Küçük parmaklar
6. Tırnak yatağında veya altında hiperkeratoz veya clavus
7. Granülasyon dokusu
8. Paronişi (dolama)
9. Profilaktif olarak (düzeltme sonrasında, yılda bir revizyon için veya risk grubu kişilerde önlem olarak)
10. Enfeksiyonlu batıklarda

Kontraendikasyonlar: 

1. Onikomikoz (tırnak plağı zayıf ve yumuşak, statik  çöker)
2. Onikoliz / subungula hematom (çok küçük bir kısım dahi olsa, boşalmış kısma takılan tel bu durumun hızla artmasına neden olur)
3. Onikogripoz/Onikoauşis (tırnaktaki kalınlaşma nedeniyle tırnak altındaki boynuzsu raylar gevşeyip çözülebilir ve onikolize sebebiyet verir)
4. Paronişi (teli yerleştirmeye çalışırken yaralama ve enfeksiyon gelişebilir)
5. Onikoreksis (statik sorunları)
6. Onikoişisis (statik sorunları)
7. Onikodistrofi; örn. sedef (statik sorunları)

Uygulaması

Tırnak yüzeyinin inceltilmesi (kalınlaşma/prürüzler varsa) ve matlaştırılması Tırnak yüzeyinin temizlenmesi

   

  

Çok parçalı teller (3TO/VHO sistemi)

  

  

Çok parçalı teller genelde 4mm kalınlığındaki sağ ve sol yan telleriyle 3 mm kalınlığındaki ara telden oluşur. Uygulamanın kompleksliği metodun iyi öğrenilmesini mutlak surette zorunlu kılar. Almanya’da bunun uygulama sertifikasını almadan uygulama izni vermez. Bu sistem hazırlanmış parçalar halinde satılmasından dolayı da kullanım rahatlığı sağlar.

Omega teline göre biraz daha pratik ve geniş yelpazeli kullanım sahası tanır. Tek parçaya göre en önemli avantajı, yan kısımlar tek tek takıldığı için kancasını, tırnağa yan şekilde, sorunun olduğu noktaya kadar, proximal yönde daha ileriye de takma imkanı verir. Tırnağa uyarlamayı doğrudan tırnak üzerinde yapabilmek de aplikasyonu pratikleştiren bir diğer kısmı.  Tırnağın orta kısmında birbirine doğru yöneltilen yan tellerin üzerindeki kancalara takılan ara telinin bükülmesiyle gerginlik ayarı, dolayısıyla kaldırma kuvveti manuel olarak yapılmaktadır.
Tırnak uzadıkça yer değiştirme işlemi için ara teli pensle kesilip, iki yandaki ana teller tekrar kullanılabilir.
İstenilen gerginliğe erişildiğinde kesilen ara telin yüksekliği ve kenarlarının takılmaması, ve de telin sabitlenmesi için yine protez malzemesiyle sabitleme işlemi uygulanır.

Endikasyonlar: 

1. Unguis incarnatus (batık tırnak)
2. Unguis convulutus (rolon tırnak)
3. Paronişi
4. Tırnak yatağında veya altında hiperkeratoz veya clavus
5. Granülasyon dokusu

Kontraendikasyonlar: 

1. Onikomikoz (tırnak plağı zayıf ve yumuşak, statik  çöker)
2. Onikoliz / subungula hematom (çok küçük bir kısım dahi olsa, boşalmış kısma takılan tel bu durumun hızla artmasına neden olur)
3. Onikogripoz/Onikoauşis (tırnaktaki kalınlaşma nedeniyle tırnak altındaki boynuzsu raylar gevşeyip çözülebilir ve onikolize sebebiyet verir)
4. Onikoreksis (statik sorunları)
5. Onikoişisis (statik sorunları)
6. Onikodistrofi; örn. sedef (statik sorunları)
7. zayıf hasta işbirliği

  

Dikkat:

Tırnağın yırtılması veya altının boşalma riskine karşı telin gerginliğinin fazla olmaması çok önemlidir. İlk tel takıldıktan sonra mutlaka 2-3 gün sonrasına kontrole çağırın hastanızı.

Karma sistemler:
Tel ve bantın karışımı metodlar da geliştirilmiş durumda günümüzde. Bunların içersinde Podofix ve Combiped ve Altın bantlar adıyla bilinen metal bantlardır.

Podofix:

Uygulaması:

Tel ile yapıştırma bantın birlikte kombine edilmesinden ortaya çıkartılmış metod rolon, batık ve enfekte tırnaklara uygulanabilir.  Bant kısmı yapıştırıldıktan sonra ortadaki tel halka bükülerek istenilen gerginlik ve kaldırma gücü manuel olarak ayarlanır. Kesilen ara telin üzeri tel sistemindeki gibi protez tırnak malzemesiyle kapatılır.

Endikasyonlar: 

1. Unguis incarnatus (batık tırnak)
2. Unguis convulutus (rolon tırnak)
3. Paronişi
4. Tırnak yatağında veya altında hiperkeratoz veya clavus
5. Granülasyon dokusu

Kontraendikasyonlar: 

1. Onikomikoz (tırnak plağı zayıf ve yumuşak, statik  çöker)
2. Onikoliz / subungula hematom (çok küçük bir kısım dahi olsa, boşalmış kısma takılan tel bu durumun hızla artmasına neden olur)
3. Onikogripoz/Onikoauşis (tırnaktaki kalınlaşma nedeniyle tırnak altındaki boynuzsu raylar gevşeyip çözülebilir ve onikolize sebebiyet verir)
4. Onikoreksis (statik sorunları)
5. Onikoişisis (statik sorunları)
6. Onikodistrofi; örn. sedef (statik sorunları)
7. zayıf hasta işbirliği

Combiped: 
Yine yapıştırma + tel sisteminin kombini olan bir ortoniksi yöntemidir. Tek taraflı batıklar ve kanca takmakta zorlanılan batıklar için geliştirilmiştir. Uygun boyda kesilen telin ucuna kanca kıvrılıp eğimi (kaldırma kuvveti) ayarlanarak kancası kıvrılıp tırnak altına yerleştirilir.  Telin sabitlenmiş olduğu plastik taşıyıcı tırnak ortasına (diğer tarafta kaldırma kuvveti istenmiyor/gerekmiyorsa) ya da yana yapıştırılır.

Endikasyonlar:

1. Unguis incarnatus (batık tırnak)
2. Unguis convulutus (rolon tırnak)
3. Paronişi
4. Tırnak yatağında veya altında hiperkeratoz veya clavus
5. Granülasyon dokusu

Kontraendikasyonlar: 

1. Onikomikoz (tırnak plağı zayıf ve yumuşak, statik  çöker)
2. Onikoliz / subungula hematom (çok küçük bir kısım dahi olsa, boşalmış kısma takılan tel bu durumun hızla artmasına neden olur)
3. Onikogripoz/Onikoauşis (tırnaktaki kalınlaşma nedeniyle tırnak altındaki boynuzsu raylar gevşeyip çözülebilir ve onikolize sebebiyet verir)
4. Onikoreksis (statik sorunları)
5. Onikoişisis (statik sorunları)
6. Onikodistrofi; örn. sedef (statik sorunları)
7. zayıf hasta işbirliği

Altın bantlar: 

Altın kaplama çelik bantlar.  Çok yönlü kullanım şekli mümkün olan bu metal bantlar ister, komple yapıştırma bant, ister tek tarafı kancalı tırnak altına yerleşip diğer tarafı yapıştırılarak veyahut (Omega teli gibi) iki tarafı da kancalı olarak önden ittirerek tırnağa geçirilecek şekilde takılabilir.
Elle manuel olarak ayarlanan eğim nedeniyle kaldırma kuvveti bunlarda da teldeki gibi manuel olarak ayarlanır.

  

Tel tekniklerinde yanlış uygulama sonucu oluşabilecek hata ve sonuçları: 
                        
Kancanın kenarı sivri, yaralama riski            

Tel tırnağın kıvrımına uygun bükülmemiş

Sabitleme jeli fazla tümsek olmuş          Ara teli iyi ortalanmamış

Yan teller düzgün kıvrılmamış               Kanca tırnağa iyi oturmamış

Tırnak Batma Nedenleri Batık Tırnaktan Korunma Yolları Tırnak ve Anotomik Yapısı Tırnak Bakımı Tırnak Kırılması Tırnak ve Ayakkabı Ayak Şeklini Bozan Nedenler Ayakkabı Sporcu Ayakkabısı Diyabet Ayakkabısı