Ayak Kokusu Neden Olur?

Duyar duymaz herkesin yüzünü buruşturduğu ‘ayak kokusu’, özellikle sosyal ortamlarda insanı çok zorda bırakan bir soruna dönüşebilir. Ayak kokması öyle nadir rastlanan bir rahatsızlık falan değildir ama bazı kişiler diğerlerine göre, ayaklarının kokmasından daha çok şikayetçidir.

Öte yandan, ‘Herkesin ayağı kokar.’ diyerek işin içinden çıkamayacağımız ve aslında birkaç basit öneriyi dinlersek önüne geçebileceğimiz bir durumdur.

Ayak kokusunun başlıca nedeni terdir. İnsan ayağında 250 binden fazla ter bezi bulunur ve bu nedenle kulağa ne kadar olmaz gibi gelse de, ayaklar vücudun diğer bölgelerine göre daha fazla terleme kapasitesine sahiptir. Terin kendisi değil ama bu terle birlikte ortaya çıkan bakteriler, kötü ayak kokusunun ana nedenidir. Ayak kokusunu engellemek için ilk olarak, ayakların terlemesini en aza indirmek gerekir.

Bakteriler

Bakteriler ayak parmakları arası, ayakkabı veya çorap gibi karanlık ve nemli yerleri severler. Buralarda büyüyen bakteriler, ayaktaki ölü deri hücreleri ve yağlarla beslenerek kokuya neden olan organik asitler üretmeye başlarlar. Bazı bakterilerin yarattığı sülfür bileşenleri ayaktaki aşırı kötü kokunun nedenidir. Kıllı ayaklarda koku daha yoğun olabilir çünkü bakteriler için daha geniş bir alan sağladıkları gibi, ayak da kıllar nedeniyle daha az nefes alıyor demektir.

Ayakkabılar

Terli ve kötü kokan ayaklarla baş etmek için, iyi bir çift ayakkabıya yatırım yapmanız gerekiyor olabilir. Deri ayakkabılar ayakların nefes almasını ve nemin dışarı çıkmasını sağlar. Ucuz, plastik ve suni deri ayakkabılar ise kötü kokuya davetiye çıkarır çünkü kokuyu emerler. Her gün farklı bir çift ayakkabı giymeyi, en azından aynı ayakkabıyı en az bir gün arayla giymeyi deneyin ki ayakkabı kurusun.

Bir başka tedbir olarak giymeden önce ayakkabılarınıza antibakteriyel sprey sıkabilir, pudra ya da koku önleyici kremler sürebilirsiniz. Ayakkabı mağazalarında, kişisel bakım ürünleri satan mağazalarda ya da büyük marketlerde artık bu tip ayak sağlığı ürünlerine çok daha sık rastlanıyor. Ayakkabılarınızı çamaşır makinesinde yıkamak da bakterileri öldürecektir ancak ayakkabıyı tekrar giymeden önce iyice kurumasını bekleyin.

Çoraplar

Teri ve nemi emecek türde çoraplar giymek ayak kokusunu önlemek açısından oldukça önemlidir. Çok ince çoraplar kokuya neden olabilir. Pamuklu ve yün çoraplargiymeniz en iyisidir. Bu çoraplar nemi emer ve kokuyu engeller. Hem ayakkabıda hem de çoraplarda sentetik malzemeden kaçınmak gerekir çünkü bu yapay malzemeler ayak kokusuna davetiye çıkarır. Naylon, polyester, yakıcı kumaşlı çoraplar yerine, kaliteli ürünlere yönelmelisiniz.

Eğer iyi bir çorabın nasıl olması gerektiğine dair şüpheleriniz varsa ve alışverişle aranız iyi değilse, Adidas veya Nike gibi ünlü spor markalarının mağazalarında, spor yapanlar için üretilen çorapları inceleyin. Ne tür çoraplar giymenizin daha iyi olacağı konusunda fikir edinebilirsiniz.

Mantar / Atlet Ayağı

Tıpkı bakteriler gibi diğer bir mikroorganizma türü mantarlar da ayaklarımızda beslenip çoğalabilir. Ayak mantarları bazı durumlarda iyileşmesi oldukça zaman alan ve tırnaklara da yayılabilen bir sorundur. Atlet ayağı olarak da bilinen mantar enfeksiyonuna sık rastlanır. Ayak kokusunun yanı sıra deride, parmak aralarında kızarıklık, soyulma, pul pul deri, çatlama benzeri sorunlar görülüyorsa, mantar tedavisi için doktora başvurmak gerekir.

Mantar yüzünden oluşan ayak kokusu, terleme kokusuna göre çok daha ağır bir kokudur. Bu durumda ayak temizliği ve bakımı çok daha büyük bir önem kazanır. Ayaklarınızı kendi haline bırakmanız durumu daha da kötüleştirir. En kısa zamanda mantar ilacı edinmeniz hem kendi sağlığınız hem de çevreye rahatsızlık vermemeniz açısından önemlidir.

Hormonal Değişimler

Ergenlik dönemindeki gençler ve hamileler daha önce başlarına gelmeyen ayak kokusu sorununun birden bire ortaya çıkmış olmasına şaşırmamalılar. Bunun nedeni, vücuttaki hormon seviyelerinde yaşanan değişimlerdir. Hormonal değişimler daha fazla terlemeye yol açar ve daha fazla ter, ayak kokusu anlamına gelir. Ayak kokusunun hormonal nedenlerden kaynaklandığı kişilerde, bu durum geçici olacaktır ama bu sırada sürekli aynı ayakkabı ve çorabı giymemeye çalışmak ve ayak temizliğine dikkat etmek yerinde olacaktır.

Aşırı Terleme (Hiperhidrozis)

Cildin aşırı derecede terlemesi şikayeti, tıpta ‘hiperhidrozis‘ olarak adlandırılır. Bu sorun vücudun sadece belli bir bölgesinde görülebileceği gibi (örneğin ellerde ya da ayaklarda), tüm vücudu da etkiliyor olabilir. Hiperhidrozisin hormonal değişimler nedeniyle tetiklendiğine sık rastlanır ve şikayet daha çok ergenlik döneminde ortaya çıkar. Doğuştan gelen bir sorun olabileceği gibi obezite, gut, menopoz, diyabet, hipertiroid, alkol, stres, kaygı gibi altta yatan başka bir neden bağlı olarak da ortaya çıkabilir.

Ayak kokusunun hiperhidrozis nedeniyle kaynaklandığı durumlarda yine yukarıda sıraladığımız tedbirleri alabilir ya da hiperhidrozis için önerilen çeşitli tedavi yöntemlerini doktorunuza danışabilirsiniz.

Stres / Kaygı

Zor bir durumla karşı karşıya kaldığımızda çoğu kez ‘Ter boşandı.’ deyimini kullanırız ve bu sadece bir deyiş değil, gerçeğin ta kendisidir. Stres altındayken, kaygı ve endişe içindeyken vücut tehlike pozisyonu alır ve bu sırada ter bezleri de harekete geçer. Sinirsel nedenlerden dolayı aşırı terleme şikayeti olan pek çok kişi vardır. Ayaklarınızın sık sık terlemesi ve buna bağlı olarak kötü kokuların ortaya çıkması, stresi kontrol altına almakta zorlandığınız için olabilir.

Bazı İlaçlar

Normalden daha fazla terlemenize neden olacak ilaç türlerinden birini kullanıyorsanız, bu ilaçlar ayak kokusuna zemin hazırlıyor olabilir. İnsülin, ağızdan alınan diyabet ilaçları, bulantı ilaçları ve aspirin, terlemeyi arttırabilen ilaçlardır.

Ayak Kokusu nasıl Giderilir?

• Parmak aralarını temizleyerek ve topuktaki ölü derileri alarak, ayaklarınızı her gün sabunla yıkayın. Antibakteriyel veya mantar önleyici sabun kullanabilirsiniz.
• Ayak tırnaklarınızı kısa kesin, bakterilere barınacak yer bırakmayın.
• Her gün yeni çorap giyin. Hatta gün içinde de fırsatınız olursa, çorabınızı değiştirin. Pamuklu çoraplar giyin.
• Her gün aynı ayakkabıyı giymemeye çalışın. En azından bir ayakkabıya, bir gün ara verip ertesi gün tekrar giyin.
• Hava alan, gerçek deri ya da havalanan bir malzemeden üretilen ayakkabılar almaya özen gösterin. Sentetik ürünlerden uzak durun.
• Yaz aylarında açık ayakkabılar, sandalet giyin.
• Özel olarak ayak sağlığı için üretilen ayak spreyleri, kremler, pudra gibi ürünlerden satın alın ve kullanın.
• Ayak mantarından şüpheleniyorsanız hemen bir doktora görünün.