Tırnak ve anatomik yapısı

Tırnaklar el ve ayakların estetik görselliğini tamamlamakla birlikte bir çok fonksiyonları bulunmaktadır.
Tırnağın fonksiyonları

• Tırnak yatağını ve el ile ayak parmak kemiklerinin uç kısımlarını korurlar
• Parmak ucuna-pulpaya baskı yaparak dokunma duyusunun algılanmasını sağlarlar
• Kaşınma ve kavramaya yardımcı olurlar
• Tırnak güzelliği bütünleyen bir organdır.

Tırnakların el ve ayakta şekilleri ve konturları farklıdır. Bu şekil farklılığı tırnak matrixinden, hücre bölünme oran ve hızından, parmak kemiklerinin şekilllerinden kaynaklanmaktadır. 
Tırnaklar genel sağlık problemlerinden etkilenmektedir.(Örneğin demir eksikliğinde tırnakların üzerinde kaşık şeklinde çukurlukların oluşması gibi). Tırnakların şekilleri el ve ayakların genel problemlerinden de etkilenmektedir. Örneğin balerinlerde başparmak tırnakları altında sık tekrarlayan kanamalarda olduğu gibi. Bazende tırnaklar el eve ayak parmaklarının şeklinin etkilemektedir. 
Tırnaklar birbirlerine sülfür ile sıkı bağlı keratin proteinlerinden oluşmaktadır. 

Tırnak anatomisi
Embriyonal gelişimin 10. ve 17. haftalarında el ve ayakta parmak uçlarında tırnak ünitesi gelişmektedir.           
Tırnak yada tırnak uniti; kutikula,  tırnak plağı,  tırnak çevresi deri katlantısı, matrix, tırnak yatağı ve hyponişyumdan oluşmaktadır.

Kutikula
Tırnak proksimal deri katlantısının ventral ve dorsal iki parçasının epidermal birleşmesinin tırnak plağı üzerine ilerlemsi ile oluşmaktadır. Bu proksimal katlantının tırnak plağına yapışmasını sağlamaktadır. Bu yapı tırnak maktrksinin dış etkenlerden, kimyasallardan ve mikroorganizmalardan korunması için gereklidir.

Tırnak plağı
Kalınlığı el tırnaklarında 0.25-0.6 mm,  ayak tırnaklarında 1.3 mm kadardır. Erekeklerde 0.6 mm kadınlarda ortalam 0.5 mm dir. Ellerde baş parmak en kalın olanıdır ve diğer parmaklara doğru kalınlık azalmaktadır. İnce olmakla birlikte sert, hafif elastik, konvex yapıdadır.
Tırnak plağı dışarıdan tırnak yatağına doğru 3 tabakadan oluşmakta.
İnce üst tabaka
Kalın ara tabaka
Tırnak yatağına bakan tabaka

Tırnak plağı kalsiyumdan zengindir. Kalsiyum tırnak plağı ağırlığının %0.1 oluşturmaktadır. Saça göre tırnakta kalsiyum 10 kez daha fazla bulunmaktadır. 

Hydroxyapatite kristalleri tırnakların sertliğini oluşturmaktadır. İçerisinde fosfatlarla bulunur. Sülfürlerle birbirlerine bağlıdır.  Ayrıca bakır, manganez, çinko ve demirde bulunmaktadır. 

Tırnak plağı çıkarıldığında tırnak yatağında yukarıda ve her iki yanda tırnak yatağı olukları ortaya çıkmaktadır. Bu olukları tırnak çevresi deri katlantıları örtmektedir. Bunlara "Nail fold" denilmektedir. Yukarıdaki nail fold tırnak plağı üzerinde içeriye dönerek 5-8 mm devam etmektedir ve buna "eponychium" denilmektedir. Proksimal tırnak katlantısının üzerindeki deri ter bezleri taşımakta ancak kıl ve sebum bezleri içerme. Epinichiumda ise deri ekleri yoktur. Proksimal nail fold tırnak plağı üzerinde cuticule ile devam etmektedir.

Ölmüş keratinize hücreleri üst üste birikmesi ile yaklaşık 25 kat hücreden oluşmaktadır.  Bu hücreler birbirlerine sıkı bağlarla bağlıdır. Tırnak plağını oluşturan keratin fiberleri sisteinde zengindir. Üst görünür kısmı düzgün yüzeyli buna karşın alt kısmı tırnak yatağına uyan uzunlamasına oluklanmalar göstermektedir.Kısmen şeffaf yapıda ve pembe renktedir. Yer yer süt beyazı opasiteler gösterebilir. Genel olarak Tırnak yatağı ışığı absorbe eder ve yansıtır.

Yaşlılarda tırnak plağında asidofilik kitleler gözlenebilir bunlara "pertinax bodies-nedensiz oluşmuş kitleler"denilmekte. 
Tırnak ışığı geçirir ve geçirgenliğin derecesi ışığın dalga boyuna bağlıdır.

• UVB’nin% 1-3’ü
• UVA’nın% 5-10’u geçirmektedir.
• Görünür ışığın da % 10-20’si doğrudan geçebilmektedir. Bu da ışığa bağlı onikolizis-tırnak ayrılmaları için yeterli olabilir.

Lunula
Tırnak plağının köke yakın kısmıdır ve beyaz rengi matriksin kalın keratojenöz bölgesinin ışığı dağıtmasından kaynaklanmaktadır.

Onikodermal bant
Tırnağın ucunda dar, transvers yerleşim gösteren bir yapıdır. Tırnak yatağını tırnak plağından ayırma noktasıdır. Travma sonrasında onikolizi önleme özelliği bakımından önemlidir.

Tırnak yatağı
Tırnak plağının oturduğu yerdir ve sterildir. Tırnak keratinizasyonunun primer alanıdır.  Tırnak yatağı tırnağın rengini vermektedir. Tırnak yatağı dil üstü gibi çıkıntı ve girintili bir yüzeye sahiptir. Tırnak yatağındaki çıkıntılardaki damarların kanaması hyponchiumda "splinter hemarajileri" yapmaktadır. Çıkıntılardan tırnak plağına uzantılar oluşmakta bu tırnak yatağının plağa tutunmasını sağlamaktadır. 

Hyponişium
Tırnak yatağının bittiği yerde tırnak altında hyponişyum başlamaktadır. Tırnağını yiyen kişilerde kolaylıkla görülür Suya geçirgen olmayan bir bariyer gibi davranır, organizmaların girişini önler Tırnak mantarlarında mantar etkenlerinin ilk yerleştiği alandır.  Hyponişiumun en son alanında tırnağın hyponişimdan ayrıldığı noktada bayaz renkte bir bant bulunmaktadır buna onychodermal band denilmektedir.  Bu  0.5-1 mm dar bir bant alanıdır. Bu bant kromik böbrek hastalıklarında, sirozda ve diğer kronik hastalıklarda belirgin olmaktadır.

Tırnak matrixi
Burası tırnak ünitesinin yapıldığı merkezidir. Matrix yapısal ve fonksiyonel olarak proximal (dorsal) ve distal (intermediate) bölümlere ayrılmaktadır. Matrix hemen önünde lunulanın sınırına kadar uzanmaktadır.
 Matriks hasarı tırnak şekil düzensizliklerine-onikodistrofi gelişimine yol açmaktadır.

Tırnak damarsal yapıları ve tendonlar

Tırnağın büyümesi ve hızı
Tırnak uzaması matriks hücrelerinin çoğalma hızlarıyla orantılıdır. El tırnaklarında uzama ortalama 0.1 mm/gündür ve tam uzama 4-6 ay tamamlanır. Ayda 1.8 -4.5 mm arasında değişmektedir ortalama 3 mm dir.  Ayak tırnaklarının büyümesi daha yavaştır. Ayak başparmak tırnağında tam uzama 12-18 aydır.  İşaret, orta ve yüzük parmakların tırnakları daha hızlı uzamaktadır. Dominant kullanılan(sağ yada sol el) eldeki tırnaklar daha hızlı uzamaktadır. Uzama hızı mevsimlere, yaşa göre değişiklikler gösterebilir. Tırnaklar gündüz ve yazın daha hızlı uzamaktadır.  Ayrıca Psoriasis gibi hastalıklarda tırnaklar hızlı, liken planusda yavaş uzamaktadır. Erkeklerde kadınlardan daha hızlı uzamaktadır. Ayrıca gebelikte ılık mevsimlerde ve tırnaklarını yiyenlerde tırnak uzaması daha hızlıdır.10-14 yaşlarda en hızlı uzama dönemi ve 20 yaşlardan sonra uzama hızı azalmaktadır. Ellerini kullanamayan felçlilerde, dolaşım yetersizliklerinde, beslenme bozukluklarında, yellow nail sendromda ve emzirme döneminde yavaşlamaktadır.
Tırnağın kalınlığı
Başparmak tırnağı = 1 mm Diğer parmaklarda= 0.6mm dir. Yaş ilerledikçe korneosit hacmi artar ve kalınlık artmaktadır.

---

Kaynak www.hakanbuzoglu.com